امکان نوشتن و درج لیست اموال در شروط ضمن عقد ازدواج

_{^{پاسخ – آیا می شود لیست اموال زوجه را در عقدنامه ازدواج نوشت ؟}}

شرط ضمن عقد، بـه تعهـدی گفتـه میشود که در ضمن عقد گذاشته شود به نحوی که یکی از طرفین به موجب آن انجام کار یا عدم انجام کار یا وصف خاصی را از طرف مقابل بخواهد و او آن را قبول نماید.

شرایط عمومی صحت شرط عبارت است از اینکه:
1- مقدور باشد
2- جایز باشد
3- نفع عقلایی داشته باشد
4- مشروع باشد
5- خلاف مقتضای ذات عقد نباشد
6- مجهول نباشد به طوری که موجب غرر گردد
ممکن است طرفین عقد ازدواج بعضی شرایط را در عقد ازدواج بگمارند که به آن شرط، شرط ضمن عقد ازدواج گفته میشود. شروط ضمن عقد ازدواج ممکن است صحیح باشند، باطل باشند بدون اینکه خللی به عقد وارد نمایند یا آنکه مبطل عقد نکاح باشند.

شروط باطل ضمن عقد نکاح که خود باطل بوده اما در عقد نکاح تأثیری ندارند عبارت ان از:
شرط نامقدور : شرط نامقدور آن است که انجام آن در توان افراد متعارف نباشد؛ مانند اینکه ضمن عقد نکاح شرط شود که طرف مقابل، مرده ای را زنده کند.
شرط بی فایده : شرطی بی فایده شرطی را گویند که فایده عقالیی ندارد؛ مانند اینکه ضمن عقد ازدواج شرط شود که مشروط علیه به مدت شیش ماه هرروز یک سطل آب از چاه بکشد و سپس آنرا به همان چاه خالی نماید. تشخیص فایده عقلایی داشتن یا نداشتن شرط برعهده عرف می باشد
شرط نامشروع : شرط نامشروع شرطی را می گویند که مخالف قواعد آمره باشد، اعم از اینکه قواعد شرعی یا قانونی باشد؛ مانند اینکه شرط شود زوج به مدت شش ماه حق اقامه نماز نداشته باشد
شروط مبطل شروطی هستند که علاوه بر اینکه خودشان باطلند، موجب بطلان عقد نیز می گردند. شروطی که مخالف مقتضای ذات عقد باشد هم باطل است وهم باعث بطلان عقد میگردد.

مقتضای ذات عقد، نتیجه و اثر مستقیم آن عقد است؛ به بیان دیگر، نتیجه ای که طرفین عقد به قصد حصول آن، اقدام به بستن عقد می کنند مقتضای ذات عقد نامیده میشود. بنابراین، چنانچه ضمن عقد ازدواج شرط شود که رابطه زوجیت میان زن و مرد ایجاد نشود، چنین شرطی هم باطل است هم باعث بطلان نکاح می گردد. 

پاسخ به پرسش مطرح شده

در پاسخ به پرسش شما مبنی بر امکان نوشتن و درج لیست اموال در شروط ضمن عقد ازدواج باید گفت گفت طرفین عقد نکاح می توانند هر شرطی که می خواهند در ضمن عقد ازدواج مندرج نمایند مشروط بر اینکه شروط صحیح بوده و از جمله شروط باطل یا مبطل نباشند.

باید توجه داشته باشید که ضمن عقد نکاح می توان هر "شرط" را درج نمود نه هر مطلبی را. توضیح آنکه در اصطلاح حقوقی شرط در دو معنا به کار می رود:
امری که تحقق یا نفوذ عمل یا واقعه حقوقی به آن وابسته است. برای نمونه برای انعقاد یک عقد قصد و رضای طرفیت شرط صحت است
توافق هایی که ضمن عقد می باشد و جزء توابع عقد به حساب می آید. این توافق ها می تواند تعهدی مبنی بر انجام کار، عدم انجام کار یا شرط نمودن وصف خاصی باشد.
شروط ضمن عقد نکاح جزء دسته ی دوم هستند و برای نمونه با درج شرط تنصیف اموال شوهر ضمن عقد تعهد می نماید که تحت شرایی نصف اموالش بعد از طلاق به نام زوجه شود.

بنابراین از نظر قانونی درج و ذکر لیست اموال و جهیزیه یا همان سیاهه می تواند در عقدنامه ازدواج نوشته شود و منع قانونی در این خصوص وجود  ندارد اما متاسفانه با سکوت قانون و نبود دستور العمل شفاف سردفتران با اعمال سلیقه عمل می نمایند هر چند که ضرورتی هم به درج لیست اموال یا جهیزیه ضمن سند ازدواج نیست و می توانید آن را در یک سند عادی با امضای چند شاهد بیاورید و همچنین شما می توانید آن را در دفتر ثبت اسناد رسمی به ثبت برسانید.

_{^{مستندات قانونی در خصوص شروط ضمن عقد ازدواج}}

ماده ۲۳۲ قانون مدنی
شروط مفصله ذیل باطل است ولی مفسد عقد نیست:
۱ - شرطی که انجام آن غیرمقدور باشد.
۲ - شرطی که در آن نفع و فایده نباشد.
۳ - شرطی که نامشروع باشد.
ماده ۲۳۳ قانون مدنی
شروط مفصله ذیل باطل و موجب بطلان عقد است.
۱ - شرط خلاف مقتضای عقد.
۲ - شرط مجهولی که جهل به آن موجب جهل به عوضین شود
ماده ۲۳۴ قانون مدنی
شرط بر سه قسم است:
۱ - شرط صفت
۲ - شرط نتیجه
۳- شرط فعل اثباتاً یا نفیاً
‌شرط صفت عبارت است از شرط راجع به کیفیت یا کمیت مورد معامله ‌شرط نتیجه آن است که تحقق امری در خارج شرط شود. ‌شرط فعل آن است که اقدام یا عدم اقدام به فعلی بر یکی از متعاملین یا بر شخص خارجی شرط شود.
ماده ۲۳۵ قانون مدنی
هر گاه شرطی که در ضمن عقد شده است شرط صفت باشد و معلوم شود آن صفت موجود نیست کسی که شرط به نفع او شده است‌ خیار فسخ خواهد داشت.
ماده ۲۳۶ قانون مدنی
شرط نتیجه در صورتی که حصول آن نتیجه موقوف به سبب خاصی نباشد آن نتیجه به نفس اشتراط حاصل میشود.
ماده ۲۳۷ قانون مدنی
هر گاه شرط در ضمن عقد شرط فعل باشد اثباتاً یا نفیاً کسی که ملتزم به آنجام شرط شده است باید آن را بجا بیاورد و در صورت‌ تخلف طرف معامله میتواند به حاکم رجوع نموده تقاضای اجبار به وفاء شرط بنماید.
ماده ۲۳۸ قانون مدنی
هر گاه فعلی در ضمن عقد شرط شود و اجبار ملتزم به آنجام آن غیر مقدور ولی انجام آن به وسیله شخص دیگری مقدور باشد حاکم‌ میتواند به خرج ملتزم موجبات انجام آن فعل را فراهم کند.
ماده ۲۳۹ قانون مدنی
هر گاه اجبار مشروط علیه برای انجام فعل مشروط ممکن نباشد و فعل مشروط هم از جمله اعمالی نباشد که دیگری بتواند از جانب او‌ واقع سازد طرف مقابل حق فسخ معامله را خواهد داشت.
ماده ۲۴۰ قانون مدنی
اگر بعد از عقد انجام شرط ممتنع شود یا معلوم شود که حین‌العقد ممتنع بوده است کسی که شرط بر نفع او شده است اختیار فسخ‌ معامله را خواهد داشت مگر اینکه امتناع مستند به فعل مشروط‌ له باشد.
ماده ۲۴۱ قانون مدنی
ممکن است در معامله شرط شود که یکی از متعاملین برای آنچه که به واسطه معامله مشغول‌الذمه میشود رهن یا ضامن بدهد.
ماده ۲۴۲ قانون مدنی
هر گاه در عقد شرط شده باشد که مشروط علیه مال معین را رهن دهد و آن مال تلف یا معیوب شود مشروط ‌له اختیار فسخ معامله را‌خواهد داشت نه حق مطالبه عوض رهن یا ارش عیب و اگر بعد از آنکه مال را مشروط‌ له برهن گرفت آن مال تلف یا معیوب شود دیگر اختیار فسخ‌ ندارد.
ماده ۲۴۳ قانون مدنی
هر گاه در عقد شرط شده باشد که ضامنی داده شود و این شرط انجام نگیرد مشروط ‌له حق فسخ معامله را خواهد داشت.
ماده ۲۴۴ قانون مدنی
طرف معامله که شرط به نفع او شده میتواند از عمل به آن شرط صرف نظر کند که در این صورت مثل آن است که این شرط در معامله قید‌ نشده باشد لیکن شرط نتیجه قابل اسقاط نیست.
ماده ۲۴۵ قانون مدنی
اسقاط حق حاصل از شرط ممکن است به لفظ باشد یا به فعل یعنی عملی که دلالت بر اسقاط شرط نماید.
ماده ۲۴۶ قانون مدنی
در صورتی که معامله به واسطه اقاله یا فسخ بهم بخورد شرطی که در ضمن آن شده است باطل میشود و اگر کسی که ملزم به انجام‌ شرط بوده است عمل به شرط کرده باشد میتواند عوض او را از مشروط ‌له بگیرد.
ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی
طرفین عقد ازدواج میتوانند هر شرطی که مخالف با مقتضای عقد مزبور نباشد در ضمن عقد ازدواج یا عقد لازم دیگر بنمایند مثل اینکه شرط شود هر گاه شوهر زن دیگر بگیرد یا درمدت معینی غائب شود یا ترک انفاق نماید یا بر علیه حیات زن سوء قصد کند یا سوء رفتاری نماید که‌ زندگانی آن ها با یکدیگر غیر قابل تحمل شود زن وکیل و وکیل در توکیل باشد که از اثبات تحقق شرط در محکمه و صدور حکم نهائی خود را مطلقه‌ سازد.
 

پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما : سرکار خانم داوودی